Jak liczyć okres wypowiedzenia?

W artykułach dotyczących Wypowiadania umów o świadczenie usług oraz okresów wypowiedzenia szeroko opisana została problematyka możliwości wypowiadania, skutków wypowiadania oraz okresów wypowiadania tego typu umów.

W niniejszym artykule chciałbym pokrótce wyjaśnić występujące często w praktyce problemy z liczeniem okresów wypowiedzenia. Chodzi w szczególności o wyjaśnienie od kiedy i do kiedy należy liczyć okres wypowiedzenia umów o świadczenie usług.

Na wstępie warto wyjaśnić, iż wypowiedzenie jest jednostronną czynnością prawną. Oznacza to, że do wywołania skutków prawnych nie ma tu potrzeby współdziałania stron (zgody na wypowiedzenie, podpisania porozumienia etc.) wystarczy zaś jedynie złożenie stosownego oświadczenia przez jedną ze stron umowy.

Od kiedy liczyć okres wypowiedzenia?

Okres wypowiedzenia (lub skutek wypowiedzenia w przypadku wypowiedzeń dokonywanych ze skutkiem natychmiastowym) liczymy zawsze od momentu, w którym adresat wypowiedzenia mógł zapoznać się z jego treścią.
Należy zatem zdecydowanie zaprzeczyć często występującym mitom zgodnie z którymi:

– wypowiedzenie wywołuje skutek z chwilą jego nadania listem poleconym

Nie. Data nadania listu poleconego nie jest datą, od której należy liczyć okres wypowiedzenia. Data nadania listu poleconego ma co do zasady znaczenie tylko w przypadku korespondencji natury procesowej np. w postępowaniach cywilnych lub administracyjnych w odniesieniu do korespondencji kierowanej do sądu.

– wypowiedzenie wywołuje skutek z chwilą jego doręczenia (faktycznego wręczenia adresatowi)

Nie. Nie ma znaczenia data faktycznego doręczenia a jedynie data możliwości zapoznania się z treścią przesyłki. Stosuje się tu wprost art. 61§1 kodeksu cywilnego zgodnie z którym „oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią”. Zatem nawet w przypadku braku odbioru przesyłki poleconej (dwukrotnej awizacji) możemy przyjąć, iż wypowiedzenie zostało faktycznie dokonane.

W przypadku wypowiedzeń dokonywanych za pomocą listu poleconego mogą wystąpić m.in. następujące przypadki:

1. Adresat odebrał przesyłkę przy pierwszej próbie doręczenia – wówczas datą, od której liczymy okres wypowiedzenia będzie data odebrania przesyłki;
2. Adresat odmówił przyjęcia przesyłki (i taka adnotacja pocztowa znajduje się na przesyłce) – wówczas okres wypowiedzenia co do zasady możemy liczyć od daty odmowy przyjęcia przesyłki;
3. Przesyłka była jednokrotnie lub dwukrotnie awizowana, i następnie adresat odebrał przesyłkę w placówce pocztowej – wówczas okres wypowiedzenia co do zasady możemy liczyć od daty faktycznego odbioru przesyłki;
4. Przesyłka była dwukrotnie awizowana i adresat nie odebrał przesyłki – wówczas co do zasady można przyjąć, iż doręczenie nastąpiło z chwilą upływu terminu do odbioru przesyłki po drugiej awizacji.

Powyższe przypadki nie są wprost uregulowane w przepisach prawa, a wysnute powyżej wnioski są ‘wypadkową’ przyjętych poglądów doktryny i orzecznictwa. Z całą mocą należy jednak podkreślić, iż w indywidualnym przypadku nie można wykluczyć innego momentu, od którego należy liczyć okres wypowiedzenia – nie można w szczególności wykluczyć np. możliwości liczenia okresu wypowiedzenia od pierwszej awizacji przesyłki poleconej itp..

Kiedy upływa okres wypowiedzenia?

Skoro wiemy już od kiedy liczyć okres wypowiedzenia należy ustalić kiedy następuje upływ okresu wypowiedzenia. Zależy to w szczególności od tego czy okres wypowiedzenia w umowie określony został w dniach, tygodniach, czy miesiącach (nie można przy tym wykluczyć innego sposobu formułowania tego okresu np. w kwartałach czy też uzależnionego od wystąpienia określonych okoliczności).

Przy ustaleniu ostatniego dnia wypowiedzenia pomocna będzie znajomość art. 110 do 116 kodeksu Cywilnego. Przepisy te określają sposób obliczania terminów w prawie cywilnym w przypadku gdy co innego nie wynika z treści ustawy, orzeczenia, decyzji administracyjnej lub umowy stron.

Jeżeli okres wypowiedzenia oznaczono w dniach np.: „Każda ze stron może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 14-dniowego okresu wypowiedzenia” wówczas zastosowanie znajdzie art. 111 kodeksu cywilnego:
„Art. 111. § 1. Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia.
§ 2. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.”
Jeżeli zatem druga strona umowy odebrała wypowiedzenie w dniu 4 marca 2013 r. to wówczas 14-dniowy okres wypowiedzenia upłynie z dniem 18 marca 2013 r..

Jeżeli okres wypowiedzenia oznaczono w tygodniach/miesiącach/latach np.: „Każda ze stron jest uprawniona do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 3-tygodniowego okresu wypowiedzenia” wówczas zastosowanie znajdzie art. 112 Kodeksu Cywilnego:
„Art. 112. Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.”
Jeżeli zatem druga strona umowy odebrała wypowiedzenie w dniu 4 marca 2013 r. (poniedziałek) to wówczas 3 tygodniowy okres wypowiedzenia skończy się z upływem poniedziałku 25 marca 2013 r..
W tym aspekcie warto jednak wskazać, iż w umowach lub w treści wypowiedzeń często spotyka się sformułowania o ‘wypowiedzeniu np. ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego’. Postanowienia takie powodują, iż początek okresu wypowiedzenia zaczynami liczyć nie z chwilą jego odebrania (możliwości zapoznania się z jego treścią), tylko z upływem np. danego miesiąca.

Jeżeli zatem w umowie znajduje się postanowienie „każda ze stron jest uprawniona do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego” lub też w umowie jest postanowienie o możliwości ‘wypowiedzenia umowy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia’, a w treści wypowiedzenia strona wypowiadająca umowę wskazuje iż „wypowiada umowę z zachowaniem umownego 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec marca 2013 r.” to wówczas przy wypowiedzeniu odebranym w dniu 4 marca 2013 r. okres wypowiedzenia upłynie z dniem 30 czerwca 2013 r..

Powierz swoje umowy profesjonalistom z naszej kancelarii prawnej, którzy zapewnią Ci kompleksową obsługę prawną w tym bezpieczeństwo i pewność podczas okresu wypowiedzenia, dbając o pełną zgodność z przepisami prawa.

Leszek Przybyłka, adwokat Kraków, marzec 2013 r.