Powołanie, pobieranie wynagrodzenia
Do 31 grudnia 2014 r. osoba sprawująca funkcję członka rady nadzorczej (posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium Polski) podlegała obowiązkowo jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Obowiązek objęcia jej tym ubezpieczeniem istniał niezależnie od tego, czy z racji pełnionej funkcji pobierała wynagrodzenie, czy wykonywała ją nieodpłatnie (art. 66 ust. 1 pkt 35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – Dz. U. z 2015 r. poz. 581).
Jakie zmiany czekają członków rad nadzorczych?
Od 1 stycznia 2015 r. sytuacja w zakresie ubezpieczeń takich osób uległa zmianie. Od tego bowiem dnia wszyscy członkowie rad nadzorczych pobierający wynagrodzenie z tytułu pełnienia tej funkcji zostali objęci obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (oraz po spełnieniu warunku zamieszkiwania na terytorium Polski nadal podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu) w ZUS. Takie uregulowanie wynika z art. 6 ust. 1 pkt 22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Objęcie tej grupy osób obowiązkiem tych ubezpieczeń wiąże się z koniecznością ich zgłoszenia do nich, a także opłacania za nie składek emerytalnej i rentowych (oraz ewentualnie zdrowotnej).
A co z opłacaniem składek, gdy członek rady nadzorczej podlega ubezpieczeniu z innego tytułu?
Wskazane składki należy opłacać bez względu na to, że członkowie rad nadzorczych podlegają ubezpieczeniu z innych tytułów (np. od umów zlecenia), lub pobierają emerytury albo renty. Podstawę wymiaru składek stanowi przychód (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych) z tytułu zasiadania w radzie nadzorczej, a płatnikiem jest podmiot, w którym działa rada.
Od kiedy członka rady nadzorczej obowiązuje opłacanie składek ubezpieczenia emerytalnego oraz rentowego?
Członek rady nadzorczej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym od dnia powołania, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zaczął tę funkcję wykonywać odpłatnie, do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji. W sytuacji, gdy wynagrodzenie zostanie przyznane dopiero po pewnym czasie od momentu powołania, obowiązek ubezpieczeń społecznych powstaje dopiero od dnia przyznania wynagrodzenia. Ponadto członkowie rad nadzorczych nie są objęci obowiązkiem ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.
W jaki sposób składki te są finansowane i przez kogo?
Członek rady nadzorczej podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu (9,76%), ubezpieczeniu rentowemu w podziale (1,5%) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu 9% podstawy wymiaru. Składki na ubezpieczenia emerytalne finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek. Składki na ubezpieczenie rentowe finansują z własnych środków, w wysokości 1,5% podstawy wymiaru ubezpieczeni i w wysokości 6,5% podstawy wymiaru płatnicy składek. Do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe członków rad nadzorczych będzie stosowało się ograniczenie przewidziane w art. 19 ust. 1 u.s.u.s., a więc przedmiotowa podstawa wymiaru nie będzie mogła przekraczać kwoty trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W załączeniu odpowiednie oświadczenie, które powinien złożyć członek rady nadzorczej.
W sytuacji, gdy członkowi rady nadzorczej zostanie wypłacone wynagrodzenie z tytułu pełnienia tej funkcji, jednakże w całości za okres sprzed 01.01.2015 r., tj. okres w którym podlegał wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, lub nie podlegał temu ubezpieczeniu, kwota tego wynagrodzenia nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Od wynagrodzenia członków rady nadzorczej nie są opłacane składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jeśli chodzi natomiast o składki na Fundusz Pracy, to nalicza się je wtedy, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania ich rocznego limitu) członka rady nadzorczej wynosi w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.
Jeżeli kwoty stanowiące dla danego członka rady nadzorczej podstawę wymiaru składek emerytalnych/rentowych pochodzą z różnych źródeł (np. z umowy o pracę i pełnienia funkcji członka rady nadzorczej), obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy powstaje wtedy, gdy łączna kwota stanowiąca podstawę wymiaru ww.
składek wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Osoba, która uzyskuje przychód z kilku źródeł, składa każdemu płatnikowi stosowne oświadczenie (zob. art. 104 ust. 3-4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – Dz. U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.).
Składka na Fundusz Pracy wynosi 2,45% podstawy wymiaru. Podstawa ta jest taka sama jak w przypadku składek na ubezpieczenie emerytalne/rentowe.
Składki na Fundusz Pracy opłaca się za osoby, które nie osiągnęły wieku wynoszącego co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn.
Jeśli członek rady nadzorczej osiągnął ww. wiek, wówczas nie nalicza się za niego składek na Fundusz Pracy.
Umowa zlecenie
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy – zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (art. 6 ust. 1 pkt 4 i ust. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych; dalej: ustawa systemowa).
Kto jest płatnikiem składek w przypadku umowy zlecenie? Kto je finansuje?
Płatnikiem składek jest zleceniodawca. Zleceniodawca – jako płatnik – jest zobowiązany obliczać, potrącać z dochodu zleceniobiorcy, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy trwania umowy-zlecenia. Ma też obowiązek złożyć za każdy miesiąc kalendarzowy komplet dokumentów rozliczeniowych.
Składkę na ubezpieczenie emerytalne osoby wykonującej umowę-zlecenie finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczony (zleceniobiorca) i płatnik składek (zleceniodawca).
Składkę na ubezpieczenia rentowe finansuje:
w wysokości 1,5% podstawy wymiaru – zleceniobiorca,
w wysokości 6,5% podstawy wymiaru – zleceniodawca.
Składkę na ubezpieczenie chorobowe finansuje w całości, z własnych środków, sam ubezpieczony.
Składkę na ubezpieczenie wypadkowe finansuje w całości, z własnych środków, płatnik.
Członkowie Zarządu
Powyższe uregulowania nie dotyczą jednak osób powołanych (na mocy zgromadzenia
wspólników) do pełnienia funkcji członka zarządu w spółce i otrzymujących za udział w posiedzeniach organów spółki miesięczne wynagrodzenie.
Wobec tej grupy osób ustawodawca od 1 stycznia 2015 r. nie wprowadził żadnych zmian w zakresie ubezpieczeniowym. Dlatego też w dalszym ciągu powołanie osoby na stanowisko członka zarządu spółki nie stanowi samoistnego tytułu powodującego obowiązek ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji nie jest również tytułem do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Fakt odpłatnego sprawowania funkcji członka zarządu pozostaje tu bez znaczenia.
Prokura
Prokura nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi ani ubezpieczeniem zdrowotnym. Jeśli więc prokurent otrzymuje wynagrodzenie za pełnienie obowiązków na podstawie uchwały zarządu, nie należy odprowadzać za niego żadnych składek na ZUS. Jeżeli jednak osoba ta wykonuje swoje obowiązki w ramach zawartej ze spółką umowy o pracę lub umowy zlecenia, wówczas jego dodatkowe wynagrodzenie – jako przychód ze stosunku pracy lub umowy zlecenia – będzie oskładkowane.
Leszek Przybyłka, adwokat Kraków maj 2016 roku
Dodaj komentarz