Wady i zalety jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Wybierając formę prowadzenia działalności gospodarczej wielu przedsiębiorców sięga po rozwiązanie w postaci jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jak każde rozwiązanie, także i to ma zarówno wady jak i zalety. Warto je poznać zanim podejmie się ostateczną decyzję o założeniu tego rodzaju spółki albo przekształceniu w tej sposób działalności już istniejącej.

Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych spółką jednoosobową może być spółka kapitałowa (z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjna), w której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika bądź akcjonariusza. Nie ma przy tym znaczenia czy wspólnik/akcjonariusz samodzielnie założył spółkę, czy posiada wszystkie udziały/akcje ponieważ je nabył.

Odpowiedzialność wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ogranicza się do wysokości wniesionego wkładu. Spółka, jako odrębny podmiot prawny, samodzielnie odpowiada za swoje zobowiązania- nie ma więc ryzyka, że gdy przedsięwzięcie się nie uda to przedsiębiorca utraci majątek osobisty. Odpowiedzialność wspólnika może być jednak dalej idąca, jeśli jest on jednocześnie członkiem zarządu- w takim przypadku może niekiedy odpowiadać za zobowiązania majątkowe spółki, kiedy ta okaże się niewypłacalna.

Podstawową zaletą jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest samodzielność w podejmowaniu wszelkich decyzji. Jedyny wspólnik samodzielnie wykonuje wszelkie uprawnienia zgromadzenia wspólników, nie musi konsultować swoich decyzji, posiada wszystkie głosy, może także odstąpić od formalnego zwoływania zgromadzenia celem podjęcia uchwał.

Oświadczenia woli jedynego wspólnika wobec spółki wymagają zachowania określonej formy- pisemnej pod rygorem nieważności. Sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana gdy jedyny wspólnik jest jednocześnie jedynym członkiem zarządu spółki- w takim przypadku czynności prawne między jednoosobową spółką, a wspólnikiem wymagają zachowania formy aktu notarialnego, co generuje dodatkowe koszty. Niekiedy więc wykonywanie czynności może być znacznie utrudnione, a z pewnością bardziej sformalizowane i droższe, niż w spółce, w której występuje kilku wspólników.

Istotnym minusem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest to, że jedyny wspólnik nie może reprezentować spółki w organizacji (tj. po zawarciu umowy, a przed wpisem do KRS), ani jako członek zarządu, ani jako pełnomocnik, za wyjątkiem dokonania zgłoszenia do sądu rejestrowego. Mamy więc sytuację gdy spółka może zaciągać zobowiązania i nabywać prawa, ale w jej imieniu nie może działać jedyny wspólnik. Powyższe może rodzić trudności, gdyż do zaciągnięcia jakichkolwiek zobowiązań na etapie spółki w organizacji- podpisania umowy najmu czy zakupu nieruchomości, trzeba szukać alternatywnych rozwiązań np. powołać pełnomocnika do konkretnej czynności.

Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z punktu widzenia przepisów o ubezpieczeniach społecznych jest traktowany jak osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Ma on w związku z tym obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Rozwiązaniem może być w takim przypadku sprzedaż części udziałów. Należy jednak pamiętać, że niekiedy (np. przy podziale udziałów 99 do 1) udział wspólnika jest uznawany za na tyle iluzoryczny, że wspólnika większościowego, choć nie posiada wszystkich udziałów nadal należy traktować tak samo, jak wtedy gdy spółka jest jednoosobowa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 roku w sprawie do sygnatury I UK 8/11).