Uprawnienia przedsiębiorcy na prawach konsumenta

W ostatnich latach w Polsce znacznie wzrosła liczba jednoosobowych działalności gospodarczych. Ten trend wiąże się z różnymi konsekwencjami prawnymi, w tym z utratą statusu konsumenta w niektórych transakcjach. Jednak nie zawsze! Wprowadzone zmiany od 1 stycznia 2021 r. sprawiły, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą korzystać z części uprawnień konsumenckich, pod pewnymi warunkami.

Kto może skorzystać z nowych uprawnień?

Według art. 22¹ k.c., konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Natomiast przedsiębiorcy, w tym wspólnicy spółek cywilnych, nie mają tego statusu w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej. Dzięki nowelizacji osoby prowadzące działalność mogą jednak uzyskać niektóre prawa konsumentów, jeśli umowa nie dotyczy ich działalności zawodowej.

Co oznacza „charakter zawodowy”?

Umowa ma charakter zawodowy, gdy dotyczy branży lub specjalizacji przedsiębiorcy, co ustala się m.in. na podstawie kodów PKD w CEIDG. Jeśli jednak charakter zawodowy nie wynika z treści umowy ani informacji w CEIDG, osoba prowadząca działalność może korzystać z uprawnień konsumenckich.

Uprawnienia przysługujące przedsiębiorcom z prawami konsumentów:

1. Kwestionowanie klauzul niedozwolonych (art. 385⁵ k.c.): umowy nie mogą zawierać zapisów rażąco naruszających interesy przedsiębiorcy lub sprzecznych z dobrymi obyczajami, np. ograniczających odpowiedzialność.
2. Rękojmia za wady fizyczne i prawne (art. 556⁴ k.c.): przepisy te ułatwiają dochodzenie roszczeń w przypadku zakupu rzeczy obarczonej wadą.
3. Prawo do odstąpienia od umowy (art. 38a ustawy o prawach konsumenta): możliwość rezygnacji z umowy zawartej na odległość lub poza siedzibą przedsiębiorcy w ciągu 14 dni, bez konieczności podawania przyczyny.

Podsumowanie

Zmiany w przepisach nie nadają osobom prowadzącym działalność statusu konsumenta, ale pozwalają im korzystać z części uprawnień konsumenckich w określonych przypadkach. Dzięki temu przedsiębiorcy mają większą ochronę w obrocie prawnym, co sprzyja równowadze w relacjach handlowych.

apl. radc. Tomasz Majkrzak, lipiec 2022 r.