Umowa o zakazie konkurencji z informatykiem

Umowa po rozwiązaniu stosunku pracy

Z kolei przypadek drugi znajdzie zastosowanie w sytuacji, gdy rozwiązujemy stosunek pracy z pracownikiem, który w trakcie pracy dla nas nabył wiele praktycznych umiejętności, ma wysokie kwalifikacje, zdobył wiele przyszłościowych kontaktów, słowem staje się „atrakcyjnym łupem” dla innego przedsiębiorcy z tej samej branży, a my chcemy choć na jakiś czas ustrzec się od konsekwencji przejścia takiego pracownika do konkurencji lub założenia przez niego własnej działalności gospodarczej. Taka umowa również musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Dla jej skuteczności konieczne jest także spełnienie kilku dodatkowych warunków.

Po pierwsze każdorazowo należy ocenić, czy pracownik z uwagi na zajmowane stanowisko lub wykonywane czynności „miał dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogło by narazić pracodawcę na szkodę”- tylko ta kategoria pracowników może być bowiem zgodnie z przepisami prawa pracy objęta zakazem. Niemniej jednak przy pracownikach zatrudnionych do świadczenia specjalistycznych usług informatycznych posiadanie przez nich dostępu do informacji kluczowych dla przedsiębiorcy wydaje się być oczywiste. W dalszej kolejności należy odpowiednio skonkretyzować zakres zakazu konkurencji.

Aby ustrzec się sporu sądowego, zwłaszcza w niebywale szerokiej dziedzinie usług IT, należy jak najbardziej precyzyjnie określić czynności, których informatykowi wykonywać nie będzie wolno. Przykładowo jeżeli ogólnikowo określimy zakaz jako dotyczący programowania nie będzie jasne czy programowanie w zakresie zupełnie innego sektora rynku albo prowadzenie szkoleń z zakresu programowania będzie objęte zakazem czy też nie. Należy także pamiętać, iż zakazy nie mogą być na tyle szerokie, że w rzeczywistości mogłyby całkowicie wyeliminować pracownika z zawodu.

Po drugie umowa taka musi mieć określony czas obowiązywania- niewskazanie terminu obowiązywania zakazu w umowie powoduje jej nieważność. Nie może on być także oznaczony jako czas nieokreślony lub na zawsze. Pracodawca każdorazowo musi oszacować jak cenne są dla niego informacje i umiejętności posiadane przez pracownika, ocenić sens ekonomiczny i gospodarczy takiego rozwiązania i podjąć decyzję na jak długi okres jest ono dla niego zasadne. Warto także zastrzec możliwość wypowiedzenia umowy przed upływem okresu jej obowiązywania.

Umowa o zakazie konkurencji na czas po ustaniu stosunku pracy musi przewidywać ekwiwalent finansowy dla pracownika za utrudnienia w poszukiwaniu nowego zatrudnienia wynikające z zakazu. Brak zastrzeżenia wynagrodzenia nie skutkuje jednak nieważnością, a powoduje, że zastosowanie znajdą regulacje ustawowe- wysokość wynagrodzenia będzie wynosić 25% wynagrodzenia należnego pracownikowi przed rozwiązaniem umowy przez okres równy zakazowi konkurencji.

Przepisy k.p. odnoszą się wyłącznie do relacji pracownika i pracodawcy. W przypadku współpracy z informatykiem opartej na umowie cywilnoprawnej możliwość zastrzeżenia w umowie zakazu konkurencji na czas obowiązywania umowy albo przez oznaczony czas po jego ustaniu jest możliwa w oparciu o zasadę swobody umów. W takim wypadku postanowienia umowy nie mogą być sprzeczne z właściwością tego stosunku prawnego, ustawą i zasadami współżycia społecznego.

Leszek Przybyłka, adwokat, doradca podatkowy Kraków, czerwiec 2014 roku.