Stan faktyczny:
- Kowalska jest wspólnikiem w XYZ sp. z o.o. posiadającym 55% udziałów w kapitale zakładowym. Świadczy ona na rzecz spółki usługi w oparciu o umowę o współpracy zawartą w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej.
Spółka chce obecnie by do w/w umowy w formie aneksu wprowadzić dodatkowy składnik pod nazwą „Wynagrodzenie Premiowe” i w załączniku do umowy opisać warunki i przesłanki przyznawania premii na warunkach podobnych jak dla pracowników spółki z tożsamym zakresie odpowiedzialności.
Pytania:
- Czy zawarcie aneksu jest dopuszczalne w świetle przepisów kodeksu cywilnego?
- Czy w przedstawionym stanie faktyczny może zachodzić konieczność sporządzenia dokumentacji cen transakcyjnych?
Analiza:
Pomiędzy podmiotami gospodarczymi zawierającymi ze sobą transakcje mogą występować powiązania o różnym charakterze: kapitałowym, majątkowym, rodzinnym, czy też polegające na udziale w zarządzaniu lub kontroli poszczególnych podmiotów.
Organy podatkowe mogą podejrzewać, że w zawieranych transakcjach podmioty powiązane stosują wówczas zawyżone bądź zaniżone ceny za świadczenia wzajemne lub przekazują między sobą należności za pozorne świadczenie usług niematerialnych (np. marketingowych, konsultingowych). Działaniami takimi usiłują zmniejszyć obciążenia podatkowe. Przeciwdziałaniu takim sytuacją mają służyć przepisy zarówno ustawy o PIT jak i o CIT definiujące pojęcie podmiotów powiązanych, przewidujące możliwość szacowania dochodów oraz określające wymogi dokumentacyjne.
Oczywiście sam fakt występowania powiązań pomiędzy podmiotami zawierającymi ze sobą transakcje nie rodzi u tych podmiotów negatywnych skutków podatkowych.
Stanie się tak jedynie wówczas, gdy istnienie powiązań ma wpływ na ustalenie lub narzucenie przez jeden z podmiotów drugiemu podmiotowi warunków współpracy, które różnią się od warunków ustalanych pomiędzy firmami niezależnymi. Taką sytuacją fiskus zainteresuje się wówczas, gdy w wyniku narzuconych warunków określony podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, których należałoby oczekiwać, gdyby dane powiązania nie istniały. Jeżeli organ podatkowy stwierdzi, że dochód podatnika został zaniżony (strata została zawyżona) w wyniku transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, wówczas określi dochód (stratę) bez uwzględniania warunków wynikających z tych powiązań. Dochód (strata) jest wówczas ustalany w drodze oszacowania na podstawie jednej z metod wymienionych w ustawach o CIT i PIT. Tym samym dochód może być oszacowany z zastosowaniem metody: porównywalnej ceny niekontrolowanej, ceny odsprzedaży, rozsądnej marży („koszt plus”). Jeżeli nie jest możliwe zastosowanie żadnej z tych metod, organ może stosować metody zysku transakcyjnego.
Należy podkreślić, że organ podatkowy, chcąc doszacować dochód, musi udowodnić nie tylko, że doszło do ustalenia nierynkowych warunków transakcji. Musi również wykazać, że przyjęcie takich warunków doprowadziło do zaniżenia podstawy opodatkowania (zwiększenia osiągniętej straty), a miało to miejsce w związku z wykorzystaniem powiązań istniejących między podmiotami.
Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że istotnym byłoby m.in. ażeby wynagrodzenie premiowe wypłacane było J. Kowalskiej w oparciu o takie same lub przynajmniej bardzo zbliżone zasady jak pracownikom spółki zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę. Jeżeli usługi zbliżone do tych świadczonych przez J. Kowalską są również świadczone przez inne podmioty, to wówczas należy zadbać o to, ażeby warunki finansowe świadczenie usług były zbliżone.
Koniecznym jest, ażebym w przedstawionym stanie faktyczny prowadzona była dokumentacji podatkowa pomiędzy podmiotami powiązanymi. Pamiętać należy, że obowiązek ten powstaje wyłącznie wówczas, gdy łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:
– 30.000 euro – w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
-50.000 euro – w pozostałych przypadkach.
Dopuszczalność wypłacania premii
Dodatkowo zastanowić się można nad dopuszczalnością wypłacania premii w oparciu o postanowienia umowy o współpracy na gruncie przepisów prawa cywilnego. Kluczowe znaczenie będzie tu miał art. 353[1] kodeksu cywilnego, który statuuje zasadę swobody umów. Z zasady tej wynika, że na gruncie prawa cywilnego dopuszczalne jest uregulowanie stosunku prawnego zgodnie z wolą stroną, chyba że jakiś przepis prawny regulujący dany stosunek prawny (umowę) ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Przedstawioną na wstępie umowę należy zakwalifikować jako umowę o świadczenie usług. Do umów o świadczenie usług stosujemy przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia. Analiza przepisów kodeksu cywilnego dotyczących umowy zlecenia prowadzi do wniosku, że brak jest normy prawnej, która zabraniałaby w przypadku umowy o świadczenie usług wprowadzenie elementu wynagrodzenia premiowego. Tym samym odwołując się do wskazanej powyżej zasady swobody umów stwierdzić należy, że wprowadzenie do umowy o współpracy elementu premii jest jak najbardziej dopuszczalne.
Wnioski:
- W świetle przepisów kodeksu cywilnego nie ma przeszkód, ażeby do umowy o współpracy wprowadzić dodatkowe wynagrodzenie w formie wynagrodzenia premiowego.
- Kowalska i spółka są podmiotami powiązanymi w rozumieniu ustawy o PIT i CIT z uwagi na posiadanie przez J. Kowalską 55% udziału w kapitale zakładowym spółki.
Konsekwencją pkt 2 jest, to że koniecznym jest sporządzenia dokumentacji transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi w sytuacji gdy łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość: 30.000 euro.
Leszek Przybyłka, doradca podatkowy i adwokat Kraków, maj 2016 roku
Dodaj komentarz