Co do zasady wywłaszczenie jako odstępstwo od konstytucyjnej zasady ochrony własności może nastąpić jedynie wyjątkowo, w przewidzianych prawem sytuacjach. Zdarza się w związku z tym, że właściwe organy administracji publicznej wydają decyzję o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości. Ponieważ pomiędzy wywłaszczeniem, a decyzją o zwrocie z reguły mija sporo czasu powstaje problem dotyczący tego, jakie skutki podatkowe rodzi zwrot wywłaszczonej nieruchomości.
Do Kancelarii zgłosił się Klient z następującym zagadnieniem:
X zmarł w 1990 roku. Przeprowadzono postępowanie spadkowe, spadek nabyła Y (w 1990). W 2015 roku Starosta wydał decyzję o zwrocie niesłusznie wywłaszczonej nieruchomości należącej do X, za zwrotem uiszczonej opłaty wywłaszczeniowej. Wywłaszczenie nastąpiło w 1970 roku. W związku z przestawionym stanem faktycznym należało odpowiedzieć na następujące pytania:
- Czy w związku z wydaną decyzją o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości Y jako spadkobierca X będzie zobligowana uiścić podatek od spadków i darowizn?
- Czy gdyby Y dokonała sprzedaży nieruchomości przed upływem 5 lat od wydania decyzji o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości to konieczne będzie uiszczenie podatku dochodowego?
Ad. 1 – podatek od spadków i darowizn
W przypadku wywłaszczenia przyjmuje się, że w skład majątku spadkowego wchodzi roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Wartość tego roszczenia Y powinna była uwzględnić w deklaracji dot. podatku od spadków i darowizn złożonej po stwierdzeniu nabycia spadku po X.
Jeżeli podatnik wbrew obowiązkowi nie złoży deklaracji podatkowej, albo nie poda w deklaracji wszystkich informacji koniecznych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego to takie zobowiązanie nie powstaje, jeśli organ podatkowy doręczy decyzję ustalającą wysokość podatku po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym powstał obowiązek podatkowy (w tym przypadku od 1990 roku, por.: Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie IPPB2/436-115/12-4/MZ z 12 czerwca 2012 r., Interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 stycznia 2014 roku, Interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 21 września 2009 roku, IBPBII/1/436-159/09/MCZ). W związku z tym, że upłynęło już 5 lat od powstania obowiązku podatkowego to zobowiązanie podatkowe nie będzie mogło powstać i Y nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn.
Ad. 2- podatek dochodowy
Przyjmuje się, że wydanie decyzji o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości nie jest „nabyciem” nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zarówno organy podatkowe jak i sądy administracyjne jednolicie przyjmują, że zwrot wywłaszczonej nieruchomości polega na przywróceniu prawa własności pierwotnemu właścicielowi (albo jego następcy prawnemu), a nie na kreowaniu tego prawa własności i dlatego nie ma tutaj obowiązku uiszczania podatku dochodowego (por. w tym zakresie: Interpretacja podatkowa z dnia 13 marca 2015 roku wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, do sygnatury: ITPB2/415-1148/14/RH, Interpretacja podatkowa z dnia 9 listopada 2015 roku wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, sygnatura: IBPB-2-2/4511-464/15/MZM, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27 stycznia 2015 r. Znak: IBPBII/2/415-971/14/MWUchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 grudnia 1996 roku, sygn. akt: FPS 7/96, Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 7 maja 2014 roku, do sygnatury: I SA/Łd 1257/13).
Za datę „nabycia nieruchomości” w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym uważa się datę śmierci spadkodawcy (1990), od której upłynęło 5 lat, wobec czego zbycie nieruchomości przez Y nie będzie rodziło konsekwencji w postaci uiszczenia podatku dochodowego.
W stanie faktycznym przedstawionym przez Klienta nie będzie więc konieczności uiszczania zarówno podatku od spadków i darowizn, jak i podatku dochodowego.
Justyna Olek, aplikantka adwokacka Kraków, kwiecień 2016 roku.
Dodaj komentarz