Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Stąd też, jeżeli w życiu uprawnionego lub zobowiązanego do alimentacji dojdzie do znaczącej zmiany, która może wpływać na zakres świadczeń alimentacyjnych to można skorzystać z powództwa z art. 138 k.r.o.
Które powództwo będzie właściwe?
W niektórych jednak przypadkach właściwym powództwem będzie nie to z art. 138 k.r.o., ale to oparte na art. 840 k.p.c. Kiedy? Wówczas gdy przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu toczone będzie postępowanie egzekucyjne, a zobowiązany do alimentacji w rzeczywistości płaci środki na utrzymanie i wychowanie uprawnionego.
Istotne jest to, że oparte na art. 138 k.r.o. powództwo wyklucza ewentualne powództwo przeciwegzekucyjne uregulowane w art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. Artykuł 840 k.p.c. dotyczy bowiem zwalczenia wykonalności wyroku w sprawie obowiązku alimentacyjnego, jednocześnie nie naruszając jego prawomocności. Artykuł 138 k.r.o. prowadzi do zmiany wcześniej istniejącego orzeczenia powodując, że faktycznie „traci ono prawomocność”. Ponadto, podkreśla się, że ze względu na odmienny charakter obu powództw, sądy powinny wyjaśniać stronom rzeczywistą treść żądania, a podejmowane czynności procesowe dostosować do właściwego rodzaju powództwa.
W jakich sytuacjach wystąpienie dłużnika alimentacyjnego z powództwem jest uzasadnione?
Dłużnik alimentacyjny może więc wystąpić na drogę sądową z powództwem wynikającym z art. 138 k.r.o. albo art. 840 k.p.c., w zależności od tego jakie przesłanki uzasadniają jego roszczenia:
- jeżeli jest to zmiana stosunków wynikająca np. z obniżenia możliwości zarobkowych i majątkowych na skutek utraty pracy to wówczas właściwe będzie powołanie się na art. 138 k.r.o.
- jeśli natomiast po powstaniu tytułu egzekucyjnego doszło do zdarzenia powodującego wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego albo świadczenia alimentacyjne nie mogą być egzekwowane to wtedy właściwym rozwiązaniem będzie powództwo z art. 840 k.p.c.
Dodatkowo, wskazuje się, że możliwość powołania się na art. 840 k.p.c. ze względu na wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego uzasadnione jest tylko wtedy, gdy np. dłużnik twierdzi, że egzekwowane przez uprawnionego alimenty były regularnie płacone przez osobę zobowiązaną. Jeśli natomiast dłużnik powołuje się na wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego poprzez uzyskanie przez dziecko możności samodzielnego utrzymania się to właściwe będzie roszczenie z art. 138 k.r.o.
Istotne jest wiec dokładne sprawdzenie jakie podstawy zostały powołane przed daną osobę zobowiązaną przy wnoszeniu powództwa z art. 138 k.r.o. lub art. 840 k.p.c.
Piotr Proniewski, adwokat Kraków, czerwiec 2016 roku
Dodaj komentarz