W lutym bieżącego roku, po odwołaniu meczu o Superpuchar Polski, wybuchła dyskusja dotycząca możliwości uzyskania odszkodowania za odwołany mecz. Wszystko wskazuje na to, że po kompromitującym dla Polskiego Związku Piłki Nożnej odwołaniu meczu Polska-Anglia dyskusja ta wróci na nowo ze zdwojoną mocą.
Komentatorzy referujący konsekwencje prawne odwołania meczu o Superpuchar Polski raczej sceptycznie odnosili się do szans skutecznych roszczeń odszkodowawczych kibiców.
Wskazywano z jednej strony na kwestie granicy odpowiedzialności odszkodowawczej organizatora – jak daleko sięga ta odpowiedzialność? Czy można ją ograniczyć tylko do kosztu zakupu biletu czy rozciągnąć na koszty uboczne np. koszty dojazdu itp.?
Druga kwestia to wina organizatora (przy założeniu deliktowego charakteru jego odpowiedzialności) albo wystąpienie okoliczności egzoneracyjnej – wyłączającej odpowiedzialność kontraktową.
Warto jednak pamiętać, że jedna istotna rzecz różni mecz Superpuchar Polski od meczu Polska-Anglia. Mecz o Superpuchar Polski odwołano na kilka dni przed jego planowanym odbyciem. Mecz Polska Anglia odwołano w sytuacji, gdy kibice siedzieli już na Stadionie Narodowym. W przypadku meczu Polska-Anglia gros kibiców poniosło zatem jak najbardziej uzasadnione i konieczne do uczestnictwa w wydarzeniu sportowym koszty związane z dojazdem. Ponieśli także koszty ew. noclegu w związku z przełożeniem meczu na kolejny dzień.
Podstawy prawnej odpowiedzialności odszkodowawczej organizatora meczu szukać należy w ogólnych przepisach Kodeksu Cywilnego, nie ma bowiem szczególnych przepisów dotyczących konsekwencji odwołania meczu lub innego wydarzenia sportowego lub kulturalnego. Gdyby obowiązywały regulacje jak w przypadku odwołania lub opóźnienia samolotu lub pociągu sprawa byłaby prosta – a uczestnikowi należałoby się zryczałtowane przewidziane przez ustawodawcę odszkodowanie.
W przepisach ogólnych Kodeksu Cywilnego sięgnąć możemy do dwóch instytucji statuujących potencjalną odpowiedzialność organizatora odwołanego meczu.
Po pierwsze, do odpowiedzialności deliktowej opartej o art. 415 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę zobowiązany jest do jej naprawienia”.
Po drugie sięgnąć możemy do odpowiedzialności kontraktowej opartej o niewykonanie zobowiązania wynikającego z zawartej umowy – tj. umowy sprzedaży biletu. Zgodnie z art. 471 kodeksu cywilnego „dłużnik (w tym wypadku organizator meczu) zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
Z punktu widzenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej organizatora meczu jestem zdania, iż przy liberalnej wykładni rozszerzenie tej odpowiedzialności także na koszty bezpośrednio związane z uczestnictwem w wydarzeniu sportowym tj. np. koszty dojazdu lub w/w koszty noclegu jest możliwe (nie ulega przy tym wątpliwości, iż odszkodowanie to obejmuje sam koszt biletu).
Zakres odszkodowania obejmuje zgodnie z art. 361§2 k.c. straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zgodnie zaś z art.361§1k.c., dłużnik odpowiada jednie za normalne następstwa swojego działania lub zaniechania.
Bez wątpienia kibic, który nie uczestniczył bez swej winy w odwołanym meczu, poniósł w związku z tym wydarzeniem stratę w swoim majątku – koszty samego biletu, koszty dojazdu, czy też koszty noclegu poniesione w oczekiwaniu na mecz w terminie przełożonym. Są to wszak okoliczności, które bez wątpienia nie wystąpiłyby gdyby wydarzenie sportowe odbyło się lub zostało odwołanie z odpowiednim wyprzedzeniem (jak w przypadku meczu o Superpuchar Polski).
Problematyczna jest jednak kwestia winy organizatora meczu (przy odpowiedzialności deliktowej) i wskazane okoliczności egzoneracyjne (przy odpowiedzialności kontraktowej).
Organizator meczu Polska-Anglia będzie tłumaczył, iż niewywiązanie się z umowy (polegające na nie odbyciu się wydarzenia sportowego) było efektem zdarzeń niezależnych tj. ulewnego deszczu.
W przypadku dochodzenia roszczeń w trybie deliktowym to poszkodowany kibic będzie musiał wykazać winę organizatora – należałoby zatem wykazać, iż organizator co najmniej mógł przewidzieć wystąpienie takiego zjawiska atmosferycznego i mając taką możliwość nie podjął działań mogących przeciwdziałać szkodzie.
Inaczej w przypadku odpowiedzialności kontraktowej gdzie to na organizatorze meczu spoczywać będzie ciężar wykazania ‘dochowania tak zwanej’ należytej staranności.
Z powyższych względów poszkodowani Kibice meczu Polska-Anglia pragnący uzyskać odszkodowanie za odwołany mecz choć nie są skazani z góry na porażkę to bez wątpienia stoją przed trudnym zadaniem. Liczenie na ‘pomocną’ dłoń wymiaru sprawiedliwości może bowiem okazać się złudne. Na miejscu kibiców chcących uzyskać rekompensatę za odwołany mecz Polska-Anglia liczyłbym raczej na siłę „czwartej władzy” tj. presji mediów i przypadkową zbieżność czasową tego smutnego incydentu z wyborami nowego zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej.
Kończąc powyższą polemikę mam nadzieję, że władze organizatora meczu – Polskiego Związku Piłki Nożnej – nie będą próbowały uwolnić się od odpowiedzialności odszkodowawczej wobec poszkodowanych kibiców w oparciu o art. 425§1 k.c., zgodnie z którym nie ponosi odpowiedzialności za szkodę osoba która z jakichkolwiek powodów „znajduje się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji”…
Kraków, 16 października 2012 r.
Dodaj komentarz