Odpowiedzialność na podstawie przepisów KSH
Wobec braku w KSH analogicznego do art.299 przepisu dotyczącego spółki akcyjnej KSH przewiduje jedynie wyjątkową odpowiedzialność cywilnoprawną członka zarządu i to nie wobec wierzycieli spółki, lecz samej spółki.
Mowa tutaj o art. 483 § 1 KSH, zgodnie z którym członek zarządu odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki, chyba że nie ponosi za nie winy.
Oparcie odpowiedzialności członka zarządu na zasadzie winy rodzi konieczność wykazania przed sądem zatem nie tylko zaistnienia szkody oraz związanego z nią sprzecznego z prawem zachowania, ale także umyślność takiego działania lub niedbalstwo. Ewentualna odpowiedzialność mogłaby dotyczyć tutaj w szczególności naruszenia art. 21 ustawy prawo upadłościowe poprzez np. niezłożenie w nakazanym terminie wniosku o upadłość spółki.
Odpowiedzialność na podstawie prawa upadłościowego
Odpowiedzialność na podstawie tej ustawy wynika chociażby z przywołanego wcześniej art. 21 par. 3, zgodnie z którym członkowie zarządu spółki akcyjnej ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie trzydziestodniowym, od zaistnienia określonych w ustawie przesłanek chyba że nie ponoszą winy. Odpowiedzialność ta ma charakter deliktowy i oparta jest, podobnie jak w poprzednim przypadku, na zasadzie winy, która jest ogólną zasadą odpowiedzialności odszkodowawczej (art. 415 KC).
Odpowiedzialność na podstawie Kodeksu Cywilnego
Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by odpowiedzialność członka zarządu wobec wierzycieli spółki oprzeć na art. 415 KC. Zgodnie z jego treścią, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Szkodą poniesioną przez wierzycieli będzie niespłacona wierzytelność przez spółkę. W praktyce udowodnienie zawinionego działania może okazać się niezwykle trudne, choć podkreślam nie niemożliwe.
Odpowiedzialność na podstawie Ordynacji Podatkowej
Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 116 OP członkowie zarządu odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe spółki, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna.
Owa odpowiedzialność doznaje jednak pewnych wyjątków. Przede wszystkim zgodnie z art. 116 §1 pkt. 1a członek zarządu nie odpowiada za zobowiązania podatkowe spółki gdy nastąpiło skuteczne zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne.
Członek zarządu nie odpowiada także za zobowiązania podatkowe spółki w przypadku, w którym niezgłoszenie upadłości w odpowiednim terminie nie nastąpiło z jego winy.
Wartym podkreślenia jest fakt, że:
- Dla odpowiedzialności członka zarządu nie ma znaczenia np. czy zaległości powstały z przyczyn przez niego zawinionych, czy też niezawinionych.
- Odpowiedzialność członka zarządu nie zostanie również wyłączona w przypadku nieznajomość stanu finansów spółki (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 8 grudnia 2015 r. I SA/Łd 1144/15).
- Według dominującego poglądu w doktrynie i orzecznictwie członek zarządu, który pozwala sobie na bierność w zakresie pełnienia obowiązków nie jest zwolniony z odpowiedzialności za zobowiązania spółki (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 sierpnia 2014 r. II FSK 2260/12)
Prawnicy Kancelarii Adwokackiej Proniewski Przybyłka s.c. świadczą pomoc zarówno dla wierzycieli jak i dla członków zarządu w sprawach związanych z odpowiedzialnością za długi spółki.
Piotr Proniewski, adwokat Kraków, luty 2017 roku
Dodaj komentarz