Istotną kwestią, jaką należy wziąć pod uwagę, zwłaszcza na gruncie zawierania umów o stworzenie oraz wdrożenie programu komputerowego, jest ustalenie komu przysługują prawa autorskie samego programu komputerowego, a także do tzw. specyfikacji programu komputerowego będącej podstawą dla pracy programisty w zakresie stworzenia kodu źródłowego.
Prawo autorskie i prawo pokrewne
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że program komputerowy należy do kategorii utworów podlegających szczególnej ochronie na gruncie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej, jako pr. aut.). Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego spełniającego cechy utworu przysługują twórcy kodu źródłowego, czyli programiście. Jednakże należy pamiętać, że w sytuacji, gdy twórca programu komputerowego jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, dochodzi do tzw. pierwotnego nabycia praw autorskich na rzecz pracodawcy w momencie stworzenia utworu, chyba że umowa o pracę stanowi inaczej. Warto wspomnieć, że po rozwiązanie stosunku pracy, autorskie prawa majątkowe pozostają przy pracodawcy i nie „wracają” do pracownika – programisty.
Specyfikacja programu, a ochrona prawnoautorska. Na co powinniśmy zwrócić uwagę?
Poważne wątpliwości pojawiają się w kontekście specyfikacji do programu komputerowego utrwalonej np. w formie papierowej książki czy pliku pdf, która bardzo dokładnie opisuje poszczególne funkcjonalności programu komputerowego, elementy z jakich program ma się składać, a także zawiera warstwę graficzną, jaka ma być następnie zaimplementowana przez programistę do programu komputerowego poprzez przedstawienie odpowiednich zdjęć oraz grafik. Sposób wyrażenia specyfikacji, np. w formie pliku pdf stanowi odrębny od programu komputerowego przedmiot prawa autorskiego pod warunkiem, że spełnia przesłankę twórczości i indywidualności przewidzianą w art. 1 pr. aut. w tym miejscu pojawia się pytanie: czy przy założeniu, że podmiotem uprawnionym z tytułu autorskich praw majątkowych do takiej specyfikacji, w tym zawartych w niej grafik jest podmiot zamawiający program komputerowy, wykonawca ma obowiązek uzyskania od zamawiającego licencji na wykorzystanie specyfikacji, aby na jej podstawie stworzyć program komputerowy?
Możliwość skorzystania z zawarcia umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych
Należy pamiętać, że pomysły i idee nie korzystają z ochrony prawnoautorskiej. Dlatego sama koncepcja programu komputerowego będąca podstawą dla jego stworzenia w formie kodu źródłowego nie korzysta z ochrony prawnoautorskiej i może bez zgody „pomysłodawcy” zostać wykorzystana podczas tworzenia kodu źródłowego przez programistę. Natomiast jeżeli chodzi np. o warstwę graficzną spełniającą przesłankę twórczości i indywidualności, stworzoną na potrzeby późniejszego wykorzystania przez programistę należy pamiętać, że dla ich legalnego zastosowania wymagane jest uzyskanie zgody podmiotu uprawnionego z tytułu praw autorskich. W ten sposób dochodzi do sytuacji, w której program komputerowy przejmuje elementy twórcze z innych utworów – w tym przypadku ze specyfikacji zawierającej m.in. elementy graficzne, jakie mają być widoczne dla użytkownika programu komputerowego. Na tym tle nasuwa się pytanie: czy mamy do czynienia z utworem zależnym albo z zapożyczeniami, który może zostać stworzony bez zgody twórcy, ale z jakiego można korzystać i nim rozporządzać dopiero po uzyskaniu zezwolenia podmiotu uprawnionego? W kontekście umowy o stworzenie programu komputerowego, do którego autorskie prawa majątkowe w momencie stworzenia mają przejść na zamawiającego kwestia ewentualnej zgody w tym zakresie ma drugorzędne znaczenie, ponieważ i tak ostatecznie podmiotem uprawnionym do korzystania oraz rozporządzania na określonych w umowie polach eksploatacji będzie zamawiający, a nie wykonawca. Natomiast, jeżeli korzystanie ze stworzonego w ten sposób programu komputerowego przez zamawiającego ma się opierać na licencji – zwłaszcza licencji niewyłącznej, a wykonawcy zależy na posiadaniu pełni praw autorskich majątkowych to kwestia wykorzystania elementów twórczych, jakie zostały przez wykonawcę przejęte na potrzebę stworzenia programu komputerowego powinna zostać uregulowana w umowie – najlepiej w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych. W ten sposób nie dojdzie do sytuacji, w której wykonawca, np. udziela np. kolejnych licencji niewyłącznych na korzystanie z programu komputerowego bez zgody podmiotu uprawnionego z tytułu praw autorskich, np. do zastosowanej warstwy graficznej, co stanowi naruszenie jego praw autorskich i może skutkować pociągnięciem do odpowiedzialności cywilnej przewidzianej w art. 79 pr. aut.
Piotr Proniewski, adwokat Kraków, czerwiec 2016
Dodaj komentarz