Kontrola podatkowa, czynności sprawdzające, postępowanie podatkowe – to narzędzia weryfikacji przestrzegania prawa podatkowego przez przedsiębiorców. Ten pierwszy element przeprowadzany jest przez organy skarbowe, które mogą weryfikować zarówno dokumentację finansową, jak i sposób prowadzenia działalności. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, przedsiębiorca z jednej strony jest zobowiązany do uregulowania zaległych należności, z drugiej może ponieść dodatkowe sankcje finansowe.
Czym jest kontrola podatkowa?
Zgodnie z legalną definicją celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Takie działania są prowadzone z urzędu, a co do zasady w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną kontrola nie może być ponownie wszczęta. Dla podatników równie istotny jest fakt, że kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. A zatem, choć okres siedmiu dni nie jest długi, pozwala on na przygotowanie odpowiedniej strategii przed konfrontacją z fiskusem.
W takim zawiadomieniu, oprócz formalnych kwestii, zawiera się również zakres kontroli, który w pewien sposób ułatwia przedsiębiorcy określenie, w jakim podatku i za jaki okres zostanie przeprowadzona kontrola. Oczywiście omawiane założenia są zasadami, od których istnieją wyjątki. Nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, jeżeli kontrola dotyczy m.in. zwrotu różnicy podatku VAT, jest następstwem działań organu prowadzącego postępowanie z kodeksu karno-skarbowego, dotyczy opodatkowania nieujawnionych przychodów, czy prowadzona jest na skutek niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej.
Wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej. Późniejsze doręczenie upoważnienia może mieć miejsce, w sytuacji gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
Obowiązki przedsiębiorcy w trakcie kontroli
Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika, chyba że sam kontrolowany zrezygnuje z uczestniczenia w takich czynnościach. Czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością, a ponadto mogą być prowadzone w siedzibie organu. Administracja skarbowa może przeglądać księgi podatkowe, ma prawo wstępu do lokali należących do przedsiębiorcy, w tym do lokalu mieszkalnego. Dodatkowo może dokonywać oględzin majątku czy żądać udostępniania wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania ich kopii. Kontrolowany ma obowiązek udzielać wszelkich wyjaśnień oraz zapewnić kontrolującemu warunki do pracy. W przypadku dokumentów w języku obcym przedsiębiorca powinien sporządzić ich tłumaczenie.
Zakończenie kontroli
Kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu. W przypadku niezakończenia kontroli w terminie organ obowiązany jest zawiadomić na piśmie kontrolowanego, podając przyczyny przedłużenia terminu zakończenia kontroli i wskazując nowy termin jej zakończenia. Co ważne dla przedsiębiorców, jeżeli kontrolowany nie zostanie prawidłowo powiadomiony o przedłużeniu trwania kontroli, wszelkie dowody po przekroczeniu terminu nie będą mogły negatywnie oddziaływać na sytuację podatnika w trakcie trwania postępowania podatkowego.
Przebieg kontroli jest udokumentowany w protokole. W protokole kontroli mogą być zawarte również ustalenia dotyczące badania ksiąg. W przypadku nieprawidłowości, przedsiębiorca będzie zobligowany do dokonania niezbędnych korekt. W przypadku braku podjęcia wskazanych wyżej działań, kontrola podatkowa przekształci się w postępowanie podatkowe.
Na zakończenie należy wskazać nowelizację ustawy KKS w ramach tzw. Polskiego Ładu. Od początku 2022 roku, jeżeli przed złożeniem korekty deklaracji zostanie wszczęte postępowanie przygotowawcze o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, wówczas przedsiębiorca będzie mógł ponosić dodatkowe konsekwencje karno-skarbowe. Mając na uwadze powyższe, tak ważne jest, aby już na początkowych etapach kontroli skorzystać z pomocy doradcy podatkowego.
Leszek Przybyłka adwokat Kraków
Październik 2024
Dodaj komentarz