Kilka słów o domenach internetowych – I, II i III stopnia
A. Każda nazwa domeny internetowej składa się z domen określonych poziomów oddzielonych od siebie kropkami. Najwyżej w hierarchii znajdują się domeny pierwszego stopnia, na które składają się: domeny krajowe (np. .pl, .fr, .de) oraz domeny rodzajowe (np. .com – dla przedsiębiorstw komercyjnych, .edu – dla instytucji edukacyjnych). Kolejno – domeny drugiego stopnia – mogą występować w różnych konfiguracjach, np. z domeną krajową, rodzajową, a także jako domena regionalna czy też funkcjonalna. Domeny trzeciego stopnia natomiast, mogą zawierać całkowicie dowolne określenia, w tym nazwę przedsiębiorstwa czy znak towarowy. W związku z tym, to właśnie ta część adresu www może stanowić przedmiot sporu i podlega ochronie.
W systemie rejestracji domen obowiązuje zasada „kto pierwszy, ten lepszy”. Oznacza to, że administrator w momencie rejestracji nie bada, czy zgłaszający posiada prawo do użytkowania określonej nazwy lub oznaczenia.
Co więc można zrobić w sytuacji, gdy ktoś zarejestruje domenę, której używamy w ramach prowadzenia naszej działalności?
- Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (U.2013.1410 j.t.)
W przypadku, gdy przedsiębiorcy przysługuje prawo ochronne na znak towarowy, w razie wykorzystania tego znaku przez osobę trzecią w domenie internetowej, może on dochodzić ochrony na gruncie ustawy Prawo własności przemysłowej. Istotne jest jednak to, że taka domena musi być używana w obrocie gospodarczym w charakterze znaku towarowego, a więc wtedy, gdy będzie wskazywała na pochodzenie towarów lub usług od konkretnego podmiotu. W przypadku stosowania tzw. „pustej domeny”, kiedy to nie jest prowadzona żadna strona internetowa, nie można mówić o naruszeniu.
Zgodnie z wyrokiem z dnia 18 maja 2011 r. Sądu Polubownego ds. Domen Internetowych działającego przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji (sygn. akt 73/10/PA) Do stwierdzenia naruszenia prawa ochronnego do znaku towarowego przez rejestrację domeny konieczne jest w świetle art. 120 pwp ustalenie, że domena taka jest używana bezprawnie w obrocie gospodarczym w charakterze znaku towarowego na terenie Polski, a sama jej treść musi być identyczna lub podobna do znaku towarowego. Jeśli znak jest renomowany, to dla stwierdzenia naruszenia należy co najmniej ustalić, że korzystanie z domeny jest szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku towarowego.
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (U.2003.153.1503 j.t.)
Rejestracja bądź utrzymywanie domeny internetowej z wykorzystaniem znaku towarowego, nazwy, słownego symbolu czy też innego oznaczenia identyfikującego przedsiębiorcę, może zostać uznane za czyn nieuczciwej konkurencji:
- w przypadku, gdy osoba trzecia prowadzi pod domeną własną, konkurencyjną działalność gospodarczą, rejestrację i utrzymywanie domeny można uznać za fałszywe oznaczenie produktu (art. 10 UZNK)
- w przypadku, gdy osoba trzecia utrzymuje „pustą” domenę, działanie takie można zakwalifikować jako utrudnianie dostępu do rynku (art. 15 UZNK) – zakaz ten występuje w każdych okolicznościach, nie tylko gdy strony pozostają ze sobą w relacji konkurencyjności.
Należy jednak pamiętać, że ustawa znajduje zastosowanie wyłącznie do stosunków między przedsiębiorcami, zatem jeśli domena zostanie zarejestrowana na osobę fizyczną, bez związku z prowadzoną działalnością, możliwość skorzystania z ustawy zostanie wyłączona.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (U.2014.121 j.t.)
Nazwa oraz dobre imię (renoma), jako dobra osobiste, są chronione zarówno w stosunku do osób fizycznych, prawnych, jak i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Ochrona dobra osobistego przysługuje w sytuacji, gdy zostało ono bezprawnie naruszone lub zagrożone. Zarejestrowanie domeny internetowej zawierającej cudzą nazwę może prowadzić do naruszenia dóbr osobistych ich właściciela, w szczególności kiedy błędnie sugeruje związek danej osoby z dysponentem domeny albo nawet naraża uprawnionego na utratę dobrego imienia poprzez prezentowanie na stronie internetowej treści ośmieszających lub np. towarów o znacznie niższej wartości. Ochrona dobra osobistego uzależniona jest ponadto od wykazania, że posługiwanie się przez osobę trzecią w domenie internetowej czyjąś nazwą bądź jej fragmentem spowodowało wprowadzenie w błąd co do tożsamości lub dodatkowo utratę renomy przez przedsiębiorcę.
Ochrona firmy, pod która działa przedsiębiorca w obrocie gospodarczym – kiedy może dojść do naruszenia?
Ponadto, na podstawie Kodeksu cywilnego, chroniona jest także firma, pod którą działa przedsiębiorca w obrocie gospodarczym. Naruszenie firmy może więc nastąpić wyłącznie w stosunku do przedsiębiorcy, a zatem osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzącej we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Naruszycielem z kolei może być każdy. Do naruszenia może dojść zarówno w przypadku posłużenia się przez inną osobę pełną firmą, bądź tylko jej fragmentem, jeśli identyfikuje on w sposób dostateczny danego przedsiębiorcę.
W przypadku wystąpienia jednego z powyższych naruszeń, możliwe jest wytoczenie odpowiedniego powództwa przed sądem powszechnym. Wówczas w zależności od podstawy ochrony można domagać się np. zaprzestania naruszenia czy też odpowiedniego zadośćuczynienia.
Procedura arbitrażowa
B. Istnieje także alternatywna metoda rozwiązania sporów wynikających z rejestracji domen internetowych naruszających znaki towarowe, którym przysługuje prawo ochronne, a mianowicie procedura arbitrażowa. W Polsce od 2003 r. funkcjonuje Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych działający przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji w Warszawie. Postępowanie przed tym sądem może dotyczyć jedynie sporów o naruszenie praw w wyniku rejestracji adresu www w domenie krajowej .pl, niemniej jednak ten sposób załatwiania sporów stanowi, w porównaniu z tradycyjnymi procesami sądowymi, stosunkowo szybką drogę dochodzenia roszczeń przez właścicieli znaków towarów, których prawa wyłączne zostały naruszone przez osoby trzecie w wyniku rejestracji i używania nazw domen internetowych. Orzeczenie sądu polubownego, które stwierdza naruszenie przez abonenta praw osoby trzeciej, stanowi podstawę do wypowiedzenia umowy o rejestrację domeny internetowej.
Leszek Przybyłka, adwokat Kraków, listopad 2015 roku
Dodaj komentarz