Na samym początku warto wyjaśnić pojęcie związane z premią. Zatem czym ona jest? Premia jest to dodatkowy składnik wynagrodzenia pracownika w celu zmotywowania go do dalszej pracy. Należy dodać, iż uzyskanie premii jest uzależnione od spełnienia określonych kryteriów. Premia może przysługiwać np. na podstawie umowy o pracę, przepisów ustawy czy też regulaminu wynagrodzenia. Przepisy kodeksu pracy nie zawierają regulacji, dotyczących prawa pracownika do nabywania dodatkowego składnika wynagrodzenia w postaci nagrody czy premii. Premie najczęściej są określane procentowo w stosunku do wynagrodzenia zasadniczego. Premia może być periodyczna, np. miesięczna, lub nieperiodyczna, albo też uzależniona od wypełnienia określonego zadania czy zadań, bez podania takiego okresu.
Do najpopularniejszych narzędzi motywujących pracowników należy zaliczyć:
– premię regulaminową oraz
– premię uznaniową.
Warto więc zatem wyjaśnić oba te pojęcia, zarówno premii regulaminowej jak i uznaniowej a przede wszystkim wskazać ich różnice.
Pojęcie premii regulaminowej
Zaczynając premia regulaminowa – jest składnikiem wynagrodzenia, który jest wypłacany po spełnieniu przez pracownika warunków jej uzyskania w regulaminie stworzonym przez pracodawcę. Pracodawca warunki przyznania premii może określić poprzez wskazanie czy przysługuje ona wszystkim pracownikom czy też tym, którzy osiągnęli sprzedaż na poziomie wyższym niż określona norma. Warunki te powinny być ściśle określone w umowie o pracę. Jeżeli pracownik spełni wymagania otrzymania premii regulaminowej, ma prawo ją żądać a w razie odmowy wypłacenia – dochodzić swojego roszczenia przed sądem pracy.
Zapisy wprowadzające premię mogą jednak wskazywać na okoliczności, których zaistnienie spowoduje, że pracownik nie będzie miał prawa do tego świadczenia albo jego wysokość ulegnie obniżeniu. Warunki takie określa się jako przesłanki negatywne premii. Powyższa sytuacja dotycząca braku przyznania premii regulaminowej ma miejsce, gdy pracownik wykonuje swoje obowiązki z nienależytą starannością, nie przestrzega dyscypliny oraz porządku w pracy posiada nieobecności w pracy.
Pojęcie premii uznaniowej
Natomiast premia uznaniowa jest składnikiem wynagrodzenia pracownika, która jest wypłacana w zależności jak sama nazwa wskazuje od uznania pracodawcy. Może być ona przyznawana pracownikowi, który wzorowo wykonuje swoje obowiązki czy podnosi wydajność pracy. To do pracodawcy należy tak naprawdę decyzja komu i w jakiej wysokości oraz w jakim okresie przyzna premię uznaniową. W przeciwieństwie do premii regulaminowej, warunki premii uznaniowej nie są w sposób jasny określone w regulaminie jaki musi spełnić pracownik aby ją otrzymać. Wszystkie elementy uzyskania premii są zależne od decyzji pracodawcy. Premia uznaniowa może być wypłacona wybranemu pracownikowi lub grupie pracowników.
W przeciwieństwie do premii regulaminowej nie ma zatem żadnych konkretnych przesłanek, których spełnienie mogłoby być podstawą skutecznego zgłoszenia przez pracownika roszczenia o wypłacenie premii uznaniowej. Jednak dopiero, gdy pracownikowi zostanie przyznana premia uznaniowa, nabywa on uprawnienia do żądania jej wypłacenia.
Jakie są różnice pomiędzy premią regulaminową a uznaniową ?
Premia regulaminowa:
– konkretne warunki jej przyznania określone np. w umowie o pracę,
– pracownik ma roszczenie o jej wypłatę po spełnieniu kryteriów do jej przyznania,
– warunki jej przyznawania, jak również fakt przyznania albo odmowy przyznania podlega kontroli, w tym kontroli sądu pracy,
– wypłata jest uzależniona od spełnienia przez pracownika kryteriów, a nie od uznania pracodawcy,
-wchodzi do podstawy wynagrodzenia urlopowego i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Premia uznaniowa:
– brak zdefiniowanych, określonych kryteriów jej przyznawania,
– wypłata składnika uzależniona jest wyłącznie od uznania pracodawcy,
– brak roszczenia po stronie pracownika o przyznanie nagrody czy premii uznaniowej,
– brak kontroli sądu w zakresie jej przyznania albo odmowy przyznania,
– nie wchodzi do podstawy wynagrodzenia urlopowego i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Podsumowując premia, niezależnie od tego, czy ma charakter premii regulaminowej czy uznaniowej, jest składnikiem wynagrodzenia. Oznacza to, że mają do niej zastosowanie przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę. Pracownik nie może zrzec się premii ani przenieść prawa do niej na inną osobę. Zakaz zrzekania się premii jest bezwarunkowy i nie może być uchylony porozumieniem stron.
Leszek Przybyłka, adwokat Kraków, grudzień 2016 roku
Dodaj komentarz