Co prawda ustawa o związkach zawodowych oraz inne powszechnie obowiązujące akty prawne (w szczególności k.s.h.) nie wskazują wprost, jakoby w zarządach spółek kapitałowych nie mogli zasiadać członkowie związków zawodowych, niemniej jednak na postawione wyżej pytanie odpowiedzieć należy przecząco.
Czy łączenie stanowisk budzi konflikt interesów ?
Łączenie stanowiska członka zarządu spółki kapitałowej z członkostwem w związku zawodowym działającym na terenie przedsiębiorstwa nie jest dopuszczalne z uwagi na konflikt interesów. Wybór do zarządu pociąga za sobą konieczność wystąpienia ze związku zawodowego, członkostwo w zarządzie wyłącza możliwość wstąpienia do związku.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych: „Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami.”.
W przypadku spółek kapitałowych za pracodawcę w rozumieniu tego przepisu należy uznać członków organu kierującego danym przedsiębiorstwem-zarządu, ponieważ to oni podejmują imieniem spółki decyzje dotyczące relacji pracownik- pracodawca. Członkostwo w związku zawodowym członka zarządu mającego uprawnienia do kształtowania stosunków pracowniczych, np. wypowiedzenia umowy stanowiłoby przejaw konfliktu interesów (z jednej strony obrona interesów pracowniczych, z drugiej interesów spółki, pozostających nierzadko w sprzeczności).
O ile wiec kodeks spółek handlowych nie przewiduje wyłączeń w tym zakresie (poza art. 209 k.s.h. dotyczącym konfliktu interesów, z którego wywieść należałoby wniosek że członek zarządu będący jednocześnie członkiem związku zawodowego nie powinien brać udziału w podejmowaniu decyzji w sprawach pracowniczych) i wydaje się, że nic nie stoi na przeszkodzie aby członka związku zawodowego powołać do zarządu, o tyle na gruncie ustawy o związkach zawodowych łączenie tych funkcji jest niedopuszczalne i wybór na członka zarządu powinien pociągać za sobą wystąpienie ze związku zawodowego, z kolei członek zarządu spółki nie może do związku zawodowego wstąpić.
Trzeba też pamiętać, że zasady nabywania i utraty członkostwa reguluje szczegółowo statut związku zawodowego- może on przewidywać np. automatyczne wygaśniecie członkostwa w razie objęcia stanowiska w zarządzie spółki lub inną procedurę znajdującą zastosowanie w takim przypadku.
Justyna Olek, aplikantka adwokacka Kraków, lipiec 2015 roku.
Dzień dobry,
ciekawy temat i komentarz. Mam pytanie-wątek rozszerzający: co w przypadku, kiedy w małżeństwie – mąż występuje we władzach związków zawodowych, a żona jest członkiem zarządu spółki? Ewidentnie konflikt interesów występuje, ale czy jest zapis w Ustawie, w piśmiennictwie mówiący o tym, iż jest to niedopuszczalne?
Jan
Dzień dobry, brak jest przepisów, które zabraniałby takiego współegzystowania w jednej spółce jak Pan opisał. Nie są mi też znane orzeczenia, które rozstrzygałyby taki problem. Jeżeli Pan zna rozstrzygnięcie w takiej sprawie proszę o wiadomość.
Witam, a co w przypadku prokurentów? Czy mogą zakładać/być we władzach/założyć związki zawodowe?
Pozycja prokurenta jest bardzo zbliżona do pozycji członka zarządu. W konsekwencji w mojej ocenie aktualne pozostają wnioski z komentowanego artykułu dotyczące członków zarządu.
Witam, a co w przypadku członka Rady Nadzorczej?
Moim zdaniem nie ma przeszkód żeby członek związku zawodowego był członkiem RN, w szczególności w przypadku spółek Skarbu Państwa. W przypadku spółek SP swego czasu obowiązywał zakaz zasiadania w RN przez osoby pełniące funkcje z wyboru w organizacji związkowej. Zakaz ten został uchylony. A contrario wywodzić należy, iż z przepisów ogólnych (np. KSH) zakazu takiego nie można wyprowadzić skoro była konieczność wprowadzenia przepisu szczególnego ustanawiającego taki zakaz.
Czy Dyrektor Pionu Szkoleń w Spółce Skarbu Państwa może być przewodniczącym zakładowej komisji NSZZ Solidarność?
Czy Dyrektor Pionu Szkoleń w spółce Skarbu Państwa może być Przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność?
Jeżeli nie jest członkiem zarządu, to nie widzę przeciwwskazań.
Bardzo dziękuję za odpowiedź:)