Zmiana warunków pracy i płacy w drodze wypowiedzenia zmieniającego
Zgodnie z art. 42 Kodeksu pracy, pracodawca może wypowiedzieć pracownikowi, wynikające z umowy, warunki pracy i płacy (tzw. wypowiedzenie zmieniające). Do wypowiedzenia takiego stosuje się przepisy dotyczące wypowiedzenia umowy o pracę, a więc te określające m.in. okresy wypowiedzenia, a także dające możliwość odwołania się od wypowiedzenia do sądu pracy. Warunkiem skutecznego dokonania wypowiedzenia zmieniającego jest przedłożenie pracownikowi pisemnego oświadczenia pracodawcy, zawierającego propozycję nowych warunków.
Przyjęcie i odrzucenie zmienionych warunków pracy i płacy
Pracownik po otrzymaniu od pracodawcy pisma zawierającego nowe warunki pracy i płacy może te warunki zaakceptować bądź też je odrzucić. Z przepisów Kodeksu pracy wynika, iż do uznania nowych warunków za przyjęte przez pracownika wystarczy jego milcząca zgoda. Jeśli przed upływem połowy okresu wypowiedzenia pracownik nie złoży oświadczenia o odrzuceniu nowych warunków, uznaje się, iż je zaakceptował i po upływie okresu wypowiedzenia zaczynają obowiązywać nowe warunki. Jeśli pracownik nie godzi się na nowe warunki, winien on złożyć pracodawcy oświadczenie o odrzuceniu nowych warunków przed upływem połowy okresu wypowiedzenia. Pamiętać trzeba, iż pracodawca jest zobowiązany pouczyć pracownika, w piśmie wypowiadającym dotychczasowe warunki, o przysługującym mu prawie odrzucenia wypowiedzenia zmieniającego. W przypadku braku takiego pouczenia, pracownik może skutecznie złożyć oświadczenie o odrzuceniu nowych warunków aż do końca okresu wypowiedzenia. Główną zasadą wypowiedzenia zmieniającego jest niemożliwość narzucenia pracownikowi nowych warunków bez jego zgody, więc odrzucenie warunków skutkuje rozwiązaniem umowy o pracę z upływem okresu wypowiedzenia.
Zaskarżenie wypowiedzenia zmieniającego do sądu pracy
Do wypowiedzenia zmieniającego, tak jak do „zwykłego” wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę, stosują się przepisy dające pracownikowi możliwość odwołania się do sądu pracy. W tym miejscu warto przytoczyć stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w postanowieniu z dnia 21 stycznia 2014 roku (sygn. akt I PK 191/13), iż złożenie odwołania do sądu pracy nie jest równoznaczne z odrzuceniem nowych warunków pracy przez pracownika, gdyż czynności te są całkowicie odrębne od siebie. Jakie niesie to konsekwencje dla pracownika? W sytuacji, gdy złoży on odwołanie bez złożenia pracodawcy oświadczenia o odrzuceniu warunków, nowe warunki zaczną obowiązywać po upływie okresu wypowiedzenia. Z drugiej zaś strony, niewyrażenie sprzeciwu wobec nowych warunków płacy i pracy nie pozbawia pracownika uprawnienia do wniesienia odwołania do sądu pracy.
Roszczenia pracownika odwołującego się od wypowiedzenia zmieniającego
Roszczenia, jakie pracownik odwołujący się od wypowiedzenia zmieniającego może wnosić do sądu, zależą przede wszystkim od tego, czy złożył pracodawcy swój sprzeciw wobec nowych warunków. W przypadku przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków, może on w odwołaniu domagać się przede wszystkim uznania wypowiedzenia za bezskuteczne. W razie uwzględnienia powództwa, uznanie bezskuteczności wypowiedzenia zapobiega zmianie warunków zatrudnienia lub odtwarza dotychczasowe warunki. Oddalenie powództwa powoduje zaś, że pracownik kontynuuje pracę na zmienionych warunkach. Alternatywnie, pracownik może żądać odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie zmieniające wysokość wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jednak w takim przypadku pracownik pracuje nadal na zmienionych warunkach. W sytuacji, w której pracownik odrzucił wypowiedzenie zmieniające i umowa wygasła z upływem okresu wypowiedzenia, w odwołaniu może on żądać przywrócenia do pracy na dotychczasowych warunkach, bądź też, jeśli nie chce wrócić do pracy, odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie zmieniające. W przypadku uwzględnienia powództwa i przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc.
Piotr Proniewski, Adwokat Kraków, sierpień 2018
Dodaj komentarz